Sürmekte olan İsrail-Hamas çatışmasının politik yansımaları İsrail ordusu içinde kendisini göstermeye başladı. Ordu mensupları arasında başlayan istifa furyasına en son İsrail Askeri İstihbarat Şefi Aharon Haliva da katıldı. İki yıl önce, Ekim 2021’de bu göreve atanan Haliva’nın istifasının bir dizi üst düzey İsrailli asker ile istihbarat yetkilisinin istifalarının ardından gelmesi dikkat çekici.
Tüm bu istifalar, ordunun 7 Ekim’de Hamas saldırılarına karşılık vermede stratejik açıdan başarılı olmadığını gösterdiği gibi ordu ile hükümet arasında da işlerin yolunda gitmediğini ortaya koyuyor.
Hamas’a karşı henüz galip gelememiş olmaları konusundaki sorumluluğu açısından başarısız olduğunu kabul edip “acısını her zaman içimde taşıyacağım” sözleriyle görevinden ayrılan Haliva sıradan bir asker değil. Son derece önemli bir figür. 1967’de işgal altındaki Hayfa kentinde doğup büyüyen Aharon Haliva, ilk kez 1985’te katıldığı İsrail ordusunda çeşitli görevlerde hayli deneyim kazanmış bir asker.
Hem birinci hem de ikinci İntifada’nın şiddetle bastırılmasında, Güney Lübnan’ın işgali sırasında İsrail ordusunda görev yapmış, ardından 2006’da Lübnan’la yapılan savaşta rol oynamış olan Haliva,2008-9, 2012 – 2014 yıllarında kuşatma altındaki kıyı bölgesine karşı gerçekleştirilen en önemli üç saldırı sırasında da İsrail ordusunda liderlik pozisyonundaydı.
Ordu içindeki yükselişi hayranlık verici gerçekten de. 2016 yılında Tümgeneral rütbesine terfi ederek İsrail Genelkurmay Başkanlığı’nda Teknoloji ve Lojistik Müdürlüğü’nün başına getirilmiş, 2018’de Operasyonlar Direktörlüğü’ne geçerek, İsrail’in ‘Duvarların Koruyucusu Operasyonu’ olarak adlandırdığı Mayıs 2021’deki 11 günlük savaşta doğrudan rol oynamıştı.
Sanırım “şahin” denmesinde Hamas ile İsrail arasında yaşanan 2021 savaşının uzun vadeli bir sükunet sağlama konusunda amacına ulaşmadığını söylemesinin de payı var. Yani “sükunet sağlanıncaya kadar” savaş yanlısı biri olduğunu ortaya koyan bir tavır bu. Aslında sözkonusu o savaşta da İsrail’in başarısız olduğu anımsanırsa Haliva’ya hak vermek gerekir. Hamas tüm Filistinli grupları bir araya getirerek bir ortak karargah kurmayı başarmıştı o savaşta. Hayli önemli bir başarıydı bu Hamas için.
Aharon Haliva’nın istifası, Filistin halkının, ulusal kurtuluş davasının artık kendileri için öncelikli bir mesele olmadığı, normalleşme gibi diğer meselelere geçmenin daha akıllıca olacağı izlenimi uyandırmaya çalışan İsrail’in Gazze’deki Filistin direnişini “kontrol altına alma” konusundaki genel stratejik düşüncesinin başarısızlığının da bir göstergesi oldu. Bu başarısızlığın ordu ile hükümet arasında sürtüşmeye yol açtığı da Haliva’nın istifasıyla bir kez daha ortaya çıktı.
Haliva’nın istifasını onun kadar önemli pozisyondaki diğer yetkililerinki takip eder mi? Kimi gözlemciler bunun her an gerçekleşebileceğini tahmin ediyor. Eğer beklenti gerçekleşirse bu da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun savaş hükümeti üzerinde Hamas’la nihayet bir esir takası yapılması, savaşın sona erdirilmesi yönünde daha fazla baskı yaratabilir; özellikle de İsrailli esirlerin iadesi, yeni seçimlere gidilmesi için strateji değişikliği çağrısında bulunan büyük sokak protestolarıyla birleştiğinde bu daha etkili hala gelebilir.
Hamas-İsrail savaşının başlamasından bu yana hayli önemli sayılacak diğer istifaları da hatırlamalı. Mart ayında ordu sözcüsü Daniel Hagari’nin de aralarında bulunduğu birkaç kişi istifa etmişti. Hagari’nin yardımcısı Moran Katz’ın yanı sıra birçok üst düzey yetkili de Gazze çatışması nedeniyle istifalarını sunmuştu. İstifa eden yetkililer arasında İsrail ordusunun dış medya işlerinden sorumlu sözcüsü General Richard Heshit de vardı.
Tüm bu istifalar son aylarda hükümet ile ordu arasında, hükümetin Gazze’deki savaş yönetimi ile savaş sonrası stratejisine ilişkin derin anlaşmazlıklar olduğunu ortaya seriyor.
Haliva’nın ya da diğerlerinin istifası Hamas’ın zaferi gibi de değerlendirilemez tabii. Tüm bu insanlar ya saldırının geleceğini göremedikleri ya da saldırıya gereken çabuklukta arşılık veremedikleri aynı zamanda hükümetle anlayış farklılığı yaşadığı için istifa ediyor. Evet, Hamas’ı ortadan kaldıramadı İsrail ama Hamas da İsrail’i yenmiş, etkisiz hale getirmiş değil.
Bakalım Haliva’nın istifasını başka kimlerinki takip edecek.
